Joepie, we hebben vakantie! Tijd voor een roadtrip Europa! Eigenlijk zijn we al een tijdje van huis, maar na ons avontuur in Slovenië kijken we er erg naar uit om even een weekje samen te zijn. Om naar onze volgende bestemming - Bosnië - te rijden, zullen we een stukje door Kroatië moeten. Dat is natuurlijk geen straf, dus we besluiten om dan ook maar een nachtje te blijven. Eens kijken wat het minder toeristische deel van Kroatië te bieden heeft!
Elk gebied zijn eigen pivo
Mooie wegen leiden ons richting het Zuiden, door de smalle taille van Kroatië. Op Park4Night hebben we een mooi plekje aan een rivier gevonden, waar we gemakkelijk heen navigeren. Het is nog steeds heet, dus het eerste wat we doen is onze zwemkleding aantrekken en het water in springen. Heerlijk! We staan vlakbij een restaurant en tijdens onze avondwandeling ontdekken we dat ze hier in Karlovac hun eigen bier brouwen: Karlovacko. De volgende ochtend komen we erachter dat de stad nog meer interessante bezienswaardigheden heeft, namelijk de restanten van de oude vesting die in de 16e eeuw is gebouwd. Daarbinnen vinden we tientallen schattige restaurantjes en barretjes, waar vele locals genieten van hun kop koffie en de koelte van de ochtend.
Na zelfs nog een tweede nacht aan de rivier gestaan te hebben, rijden we door richting de grens met Bosnië. Waarschijnlijk hebben we een route gekozen die niet vaak gebruikt wordt, want de weg door de bergen zit vol met kuilen en op sommige plekken ontbreekt het asfalt geheel. Het duurt even voordat al onze papieren gecontroleerd zijn, maar dan zijn we toch echt in Bosnië. Bij de koffie merken we dat de kosten voor mobiele data hier de pan uit rijzen, dus we zetten het gauw uit. Gelukkig hebben ze bijna overal Wifi!
Bosnische gastvrijheid
Vanaf de grens rijden we naar het Zuiden, waar we een kleine camping langs de rivier op het oog hebben. Het is zinderend warm en ook al hebben we honger, we voelen er niets voor om te stoppen en te lunchen in de felle zon. In de auto hebben we namelijk de ramen open en is de rijwind nog enigszins verkoelend. Na een tijdje langs enkele huisjes en vele struiken gereden te hebben, zien we een grote parkeerplaats bij een restaurantje. We kunnen de camper gedeeltelijk in de schaduw parkeren, waardoor het misschien wat minder heet wordt binnen. Helaas blijkt het restaurant gesloten te zijn, dus besluiten we om onze meegebrachte knakworstjes op te warmen en die op het stoepje op te eten. Het duurt niet lang of er komt een oude man naar ons toe die in snel Bosnisch begint te praten. Daar snappen we natuurlijk niets van! Hij wijst naar een plekje naast het gebouw, waar een prieeltje in de schaduw tussen de bomen staat. Wild gebaart hij dat we daar mogen gaan zitten en dat er verderop in de tuin ook nog drinkwater is, als we dat nodig hebben. Wat fijn! Niet veel later komt de man terug met een tomaat en een ui in zijn handen. We begrijpen dat die voor ons zijn en dat we mogen blijven zitten zolang we willen. Van deze gastvrijheid zouden we in Nederland nog wat kunnen leren!
Jajce
Als we onze camper geparkeerd hebben op een grasveld naast het hostel in Jajce, kleden we ons gauw om en duiken we de ijskoude rivier in. Ook onze Duitse en Nederlandse buren zijn van de partij, want met deze weersomstandigheden heb je regelmatig verkoeling nodig. Aan het eind van de middag lopen we naar het centrum van het stadje, waar we ontdekken dat we per toeval in een prachtige plaats terecht zijn gekomen. Bovenop de rots bevindt zich een oud fort, met daar omheen enkele ruïnes van kerken, torens en andere gebouwen. Tegen de voet van de rots is het oude centrum gebouwd en daar zien we vele toeristen toegeven aan de verleidingen van de ijskraampjes. Wij hebben trek, dus in plaats daarvan zoeken wij een leuk restaurantje en genieten we van de vallende avond. De dag daarna lopen we nog een keer door het prachtige Jajce en zoeken we regelmatig de rivier op. Ook de waterval naast het centrum is een aandachtstrekker voor het publiek. Echter, wij zullen weer verder rijden naar het Zuiden, waar Sarajevo op ons wacht.
De magie van Sarajevo
Met het zweet op onze rug manoeuvreren we de camper in een klein plekje op een camping met een waanzinnig uitzicht over Sarajevo. Als we na een koude douche naar beneden lopen, verbazen we ons over de steile weggetjes die naar het centrum van de hoofdstad leiden. Gelukkig konden wij ook een andere route nemen, want hier omhoog rijden lijkt ons doodeng! Van tevoren hadden we ons al een beetje ingelezen in wat Sarajevo te bieden heeft en hebben we begrepen dat de oorlog van 25 jaar geleden hier nog steeds zichtbaar is. Toch kijken we onze ogen uit als we het oude centrum in lopen, want wat is het hier kleurrijk, levendig en gezellig! Allerlei culturen worden hier gemixt: Westerse toeristen, mensen uit Azië, Bosnische moslims en Bosnische Serven en Kroaten lopen kriskras door elkaar. Pas als we wat verder verwijderd raken van het historische deel van de stad zien we dat er hier niet lang geleden grote verwoestingen hebben plaatsgevonden. Na een nachtje slapen, als we de stad nogmaals bezoeken, genieten we wederom van de pracht en praal van Sarajevo. De oude fontein, gelegen tussen honderden eettentjes en kleurrijke winkeltjes, is voor ons toch wel het hoogtepunt. Er staat bij: “The water from the fountain is not asking for the color of the skin, nation or religion, it is offered with all its humility to every single living creature thirsty of the water.”
Na Tito’s dood
Na ons bezoek aan het prachtige Sarajevo rijden we verder naar het Zuid-Westen van Bosnië. In Mostar zullen we twee weken boven op een berg verblijven. Het weggetje omhoog is er wederom één van billen knijpen, want het is ontzettend smal en op sommige plekken behoorlijk stijl. Hopelijk komen we geen tegenliggers tegen! We komen aan bij een parkeerplaats naast een stenen hut, met daarvoor een gigantische vlaggenmast die uittorent over de stad. Wauw! Hoewel degenen met wie we een afspraak hebben pas aan het eind van de middag komen en het bloedheet is, parkeren we de camper binnen het hek en pakken we ons leesboek erbij.
De hut waar we gebruik van mogen maken is onderdeel van de mountainbike club in Mostar. Een veel aantrekkelijker punt is echter dat er ook een zipline is, die van deze berg naar de naastgelegen berg gaat. Die moeten wij natuurlijk ook even testen! Verder komen hier dagelijks gidsen met een groep toeristen naar boven, om hen te vertellen over de geschiedenis die zich hier in Mostar heeft afgespeeld. Op een ochtend besluiten wij om aan te sluiten bij een groep, om mee te luisteren naar de verhalen over de Joegoslavische oorlog. De jonge gids van Mostartravel vertelt met veel emotie over de gruwelijkheden die ontstonden in de jaren na de dood van de grote Tito. Omdat er in Mostar ongeveer evenveel Bosnische moslims, Serven als Kroaten woonden, was deze stad in 1992 een mikpunt voor groot geweld. Van 1992 tot 1994 was de stad bezet en is het overgrote deel van de gebouwen verwoest. Ook de beroemde Stari Most, de oude brug, moest het ontgelden. Na twee uur luisteren naar deze lieve gids zijn wij onder de indruk van hoeveel pijn de oorlog nog steeds doet bij veel mensen uit deze stad. Ook al heeft de oorlog geen naam, het was voor deze mensen een daadwerkelijke derde Wereldoorlog…
De stad Mostar
Vanaf de berg lopen we over de rosten naar beneden, naar de stad. De route is onderdeel van een wandelpad dat door de gehele Balkan loopt, de Via Dinarica. De rood-witte stippen leiden ons direct naar de oude stad, waar het hoogtepunt natuurlijk de Stari Most is. Vandaag is het druk in het centrum, want de jaarlijkse Cliff Diving Championships vinden plaats! Sinds jaar en dag springen hier in Mostar namelijk stoere mannen (en soms vrouwen) van de 20 meter hoge brug. Normaal gesproken krijgen ze geld van langskomende toeristen, maar vandaag zijn er professionele duikers uit allerlei landen naar Mostar gekomen om hun kunsten te laten zien. Wat een spektakel!
Als we later door de nauwe straatjes van het oude centrum lopen, begrijpen we dat het op de Unesco Werelderfgoedlijst staat. De straatjes worden aan beide kanten geflankeerd door kleine winkeltjes en restaurantjes waar de lekkerste geuren vandaan komen. Langs de rivier bieden tientallen terrasjes uitzicht op de hoge brug en het snelstromende water ver daaronder. Niet te missen is ook het lokaal gebrouwde bier bij Ima i Moze, waar we genieten van een koud biertje en het langslopende publiek voordat we de berg weer op klimmen naar onze verblijfplaats.
Blagaj
In de omgeving van Mostar is ook van alles te doen. Met een tour kun je de hele dag op pad langs allerlei bezienswaardigheden, maar wij trekken er liever zelf op uit. Met gehuurde elektrische mountainbikes fietsen we de berg over, richting Blagaj. Halverwege drinken we in een bergdorpje een kop koffie, terwijl een herder zijn kudde schapen de weg over stuurt naar het volgende stukje gras. Na een flinke afdaling komen we in het dorpje Blagaj aan. De touringcars ronken nog, dus we rijden achter een stoet mensen aan naar het hoogtepunt van dit plaatsje. Vlak onder de rotswand, uitstekend boven de Buna rivier, hebben derwisjen rond het jaar 1520 een gebedshuis gebouwd. Als je naar binnen gaat, moet je je schoenen uitdoen, een lange rok aantrekken en een hoofddoek om. Rondom het huisje bevinden zich idyllische restaurantjes en kleine paadjes langs de rivier. Ook al zegt men dat deze rivier, die ontspringt van binnenuit de rotsen, veel te koud is om in te zwemmen, trekken wij na de lunch toch onze zwemkleding aan. Dat is zeker koud, brr!
Een spannende route
Voordat we na twee weken Mostar weer uit rijden, pikken we een Pools stelletje op dat we enkele dagen daarvoor ontmoet hebben. Ze willen met ons mee rijden naar de toeristische trekpleister Kravica, waar een grote hoeveelheid water vanaf een hoge rots naar beneden klettert. Van onze vrienden uit Mostar hebben we een routebeschrijving gekregen naar de ‘achteringang’ van de watervallen, zodat we de toegangsprijs niet hoeven te betalen. Na gereden te hebben op een hobbelige onverharde weg en een ontzettend smalle, nieuw geasfalteerde weg, bereiken we een paadje dat naar beneden loopt. Hoewel het smal en stijl is, rijden we er toch maar in. Omkeren is geen optie! Met zweethandjes sturen we naar beneden, waar hopelijk een open plek – waar we kunnen keren – op ons wacht. Het wordt steeds smaller en voor de zekerheid loopt Nienke voor de auto uit om te kijken waar we terecht komen. Gelukkig, een open plek! Na een heleboel keer steken staan we achteruit ingeparkeerd, op een helling langs het paadje. Pfff… gauw naar het water om af te koelen!
Als we beneden komen, zijn er nog weinig mensen bij de watervallen. We hebben deze schitterende plek dus nog bijna voor onszelf en schieten gauw wat plaatjes van elkaar. Na de koffie trekken we onze badkleding aan en stappen het heldere water in. Niet veel later staat de hele oever vol fotograferende mensen en worden we omgeven door spetterende kinderen. Logisch, want de watervallen zijn ontzettend mooi! Na een vroege lunch met – natuurlijk – de bekende Bosnische cevapcici, lopen we terug naar ons parkeerplekje en manoeuvreren we de camper weer het steile weggetje op.
We gaan nu weer verder naar het Zuiden, waar de azuurblauwe Adriatische zee op ons wacht. Gelukkig blijft het hier nog even zomer, want we zijn de zon nog lang niet beu!
