Transmongolië Express: Van Irkutsk naar Ulaan Batar
Vier nachten en vijf dagen in een Russische trein is een desoriënterend eind. Als een klooster-op-rails: geen douche, geen televisie, geen internet. Een koppig landschap dat maar heel geleidelijk verandert. Na de eerste nacht is de coupé een kleine, sobere (en stinkende) woonkamer op tienduizend kilometer spoor. Goedemorgen wereld.
Weinig Russen die de trek van Moskou naar Irkutsk (en verder) in één ruk afleggen. Dat geluk is voorbehouden aan de reiziger die op zijn reis geen tijd heeft om onderweg Omsk, Jekaterinenburg, Novgorod of een andere grote stad aan te doen. Het levert een ontregelende onthaasting op. Vijf dagen sleept de trein de reiziger voorwaarts door een aantal tijdzones. Wakker worden en de klok weer een uur vooruit duwen.
Op zoek naar vermaak
De zoektocht naar vermaak begint in de kantinewagon. Sovjetgezelligheid: gordijntjes, rode bankjes en vierkante Russische vrouwen met keukenschorten. En er zijn schorgevooisde Nederlanders, die de Hollandse terrascultuur uitleven met biertjes en hard gelach (en geklaag).Dan buiten de trein. De Providnitsa geeft ons soms de ruimte om tijdens een tussenstop twintig minuten rond te struinen op stations waar de aankomst van de trein het commerciële hoogtepunt van de dag is. Stramme vrouwtjes verkopen jambrood en gerookte vis. Naar mate de Mongoolse grens nadert verdwijnen ze, samen met hun vis, brood en nederzettingen van hout.
Ulaan Batar en daarbuiten
Dan verschijnen daar de grauwe buitenwijken en schoorstenen van Ulaan Batar, de uit zijn betonvoegen gebarsten hoofdstad van Mongolië. In het stadshart bevindt zich het immense Gengis Kahn-plein, met aan het hoofdeind een in het zwart gegoten standbeeld van de grote man zelf. Daaromheen strekt de stad zich in prettig rommelige cirkels uit, met restaurants (waaronder uitstekende Koreanen), koffiebars en bakkertjes. En weer eventjes verderop verdwijnt Ulaan Batar in een glooiend landschap zonder wegen, zonder eind.
Parken Terelj en Hustain liggen op dagtrip-afstand bij de hoofdstad vandaan. We zien de Gers, kuddes geiten, wilde Przwalski-paarden. We horen de Mongoolse taal, waar geen touw aan vast te knopen valt. We eten rijst met schaap en drinken zoute melk.
Niet ver uit de buurt van Terelj bevindt zich de kolos van Mongolië, een uit stalen platen geslagen Gengis-Kahn-te-paard. Veertig meter hoog is het ding, en via een lift heb je op het paardenhoofd indrukwekkend uitzicht over de omgeving.
Vertrek
Dan weer door. Het is een chaos op het perron. Chinezen kijken zenuwwachtig om zich heen en in de lucht hangt er spanning: dat wordt ellebogen als de wagondeuren opengaan. En dat wordt het ook. De trein slingert zich de stad uit, en na een slechte nacht worden we wakker in de Gobi-woestijn. Een schijnbaar eindeloze stofvlakte. Een slopend eind, opnieuw. We zweten, hangen, slapen. Dan de Chineze grens. Laatste etappe.
