Een dagje struinen door de duinen van de Brabantse Sahara

Op reis in eigen land

Inmiddels zal het de meeste lezers wel duidelijk zijn dat het mijn doel is om mensen te inspireren op reis te gaan in eigen land. Verre reizen worden al gauw interessant en fascinerend gevonden, maar niet iedereen kan die betalen of er de benodigde tijd voor vrijmaken. Bovendien valt er in ons eigen land ook genoeg moois te ontdekken. We kunnen hier niet per kameel op een dagenlange woestijntrektocht in de verzengende hitte, maar we kunnen wél een dagje door een uniek stuifzandgebied rondbanjeren dat ook wel de Brabantse Sahara wordt genoemd. Een woest en droog gebied waar je je écht even in een andere wereld waant. Zowel qua landschap (denk aan zand, overal zand) als qua temperatuurverschillen (in de zomer kan het verschil tussen dag en nacht wel veertig graden zijn, net als in de echte woestijn)! Hoogste tijd dus om hier verslag van uit te brengen. In deze blog lees je alles over Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen.

De Loonse en Drunense Duinen

Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen is een groot natuurgebied in Noord-Brabant. Het omvat meer dan vijfendertig vierkante kilometer en daarvan bestaat ongeveer dertig vierkante kilometer uit stuifzand. Al dat zand is hier in de laatste ijstijd naartoe geblazen door gure poolwinden en da’s alweer zo’n honderdduizend jaar geleden. Vandaag de dag behoort het Nationaal Park tot één van de meest uitgestrekte stuifzandgebieden van West-Europa. Omdat het gebied zó groot is dat de wind vat kan houden op het zand blijft het constant in beweging, verschuiven duintoppen mee en ziet het park er bij elk bezoek weer anders uit. Levend zand dus, vette shit!

Zandvlakte

Beetje jammer dat je er geen kameel kunt huren, maar keihard op een paard door het zand galopperen is natuurlijk ook leuk! Overigens lag al dat zand aan het begin van onze jaartelling nog netjes bedekt onder oerbos. In de middeleeuwen kwam de grootschalige houtkap op gang en kwamen er uitgestrekte heidevelden voor in de plaats waar boeren hun vee lieten grazen. Door overbegrazing raakte de grond uitgeput, verdween de heide en kon de wind vat krijgen op het zand. Zo ontstonden stuifzandvlakten die zó groot werden dat nabijgelegen akkers en dorpen door het zand werden verzwolgen. Om te voorkomen dat er nog meer dorpen zouden worden opgeslokt door het zand werden er bomen en struiken omheen geplaatst, waardoor je er tegenwoordig naast een grote zandbak dus ook een mooi bos vindt.

Het stuifzand de das omdoen

Sterker nog, dat bos wordt elk jaar een beetje groter en dat gaat natuurlijk weer ten koste van het stuifzand. Omdat je bijna nergens meer zulke grote levende stuifzandgebieden kunt vinden in West-Europa, doen natuurbeheerders er alles aan om het unieke gebied in stand te houden. Bovendien hebben zij hier de das geherintroduceerd. Met succes: want vandaag de dag leven er ruim tweehonderd dassen in de Loonse en Drunense Duinen (en zolang de wolf nog niet officieel voet in Nederland heeft gezet, is de das het grootste landroofdier van ons land). De zwartwitte dieren wonen met hun families in grote burchten met meerdere ingangen en gangen van soms wel tientallen meters lang. Toen ik afgelopen zomer met een vriendinnetje naar dit natuurgebied ging viel het niet bepaald te missen dat hier dassen leven. Overal langs de weg zagen we waarschuwingsborden met afbeeldingen van dassen erop om automobilisten aan te sporen op hun snelheid te letten. Dat is ook wel nodig, want vorig jaar zijn er alsnog zo’n dertig beestjes doodgereden (overigens niet alleen door auto’s, er is er ook eentje overreden door een mountainbiker). Oepsie! 

Skaten langs de duinen

Dat vond ik zo ontzettend zielig dat ik spontaan niet meer durfde te mountainbiken. In plaats daarvan besloot ik het gebied te verkennen op de skates (het leek me nogal onwaarschijnlijk dat ik daarmee een das zou kunnen overrijden). Nu skate het niet zo lekker met je softwieltjes over het stuifzand, maar gelukkig gaat er een fietspad dwars door het Nationaal Park. Enthousiast begonnen mijn vriendin en ik op onze skates aan de dertig kilometer lange fietsroute. Het eerste stukje door de oostkant van het park gleden we zo soepel als Marianne Timmer door het bos en langs de duinen. Onderweg kwamen we veel ansichtkaartwaardige plekjes tegen en moesten we regelmatig even stoppen om een kiekje te schieten. Dat de zon opeens wegtrok en plaatsmaakte voor een hagelbui, daar konden we nog wel om lachen. Dat het fietspad aan de westkant van het park zó slecht werd dat we amper vooruit kwamen vonden we ietsje minder grappig (al zal het er voor de andere mensen behoorlijk lachwekkend uit hebben gezien om ons zo te zien klunen). Daar ging mijn Ireen Wüst gevoel! Enige voordeel was dat we in dat tempo sowieso geen dassen konden vermoorden.

Struinen door de duinen

Tijdens de skatetocht zag ik al hoe indrukwekkend de Loonse en Drunense Duinen zijn maar baalde ik ervan dat ik er niet echt in kon duiken. Daarom ben ik in december samen met een ander vriendinnetje naar het natuurgebied teruggekeerd om samen met de boswachter door de duinen te struinen. Het hele idee van de struintocht met de boswachter was dat we dan tenminste niet zouden verdwalen in die gigantische zandbak (en dat is een serieus risico aangezien het Nationaal Park enorm groot is en er natuurlijk geen wandelpaden zijn aangegeven op het beweeglijke stuifzand). Beetje jammer dat wij al verdwaald waren voordat we überhaupt waren begonnen aan de wandeltocht (uiteraard viel dat compleet te wijten aan een super onduidelijke routebeschrijving). Eigenlijk is het een godswonder dat we tijdens die doldwaze autorit geen das hebben aangereden, want met een cortisol level dat regelmatig door het plafond van mijn Volvo schoot (ik haat te laat komen) heb ik me niet meer helemaal aan de snelheidslimiet kunnen houden. Gelukkig mochten we alsnog mee...

Duizendjarige eik

Onder leiding van een supervriendelijke duingids (die ook nog eens geheel toepasselijk ‘Van Drunen’ heette, je verzint het niet!) hebben we de complete duinen van zuid naar noord kunnen doorkruisen zónder te verdwalen (en ja, dit zeg ik met enige trots). Tijdens de duinstruintocht genoten we van het weidse uitzicht op het hoogste punt. Ook bracht de boswachter ons naar de oudste eikenboom van het gebied. Er wordt geschat dat die reusachtige eik er al ruim zevenhonderd jaar staat maar eigenlijk weet niemand dat zeker, zelfs de bomenspecialist niet. Om dat écht zeker te weten zou hij namelijk in de boom moeten hakken en boren en dat vinden bomen niet zo prettig (al weet je dan wel meteen zeker dat ‘ie de volgende honderd jaar niet gaat halen). Sommige opportunisten maken van de gelegenheid gebruik door te beweren dat het om een duizendjarige eik gaat. Tsjah, dat bekt wel lekker natuurlijk. Ik houd het gewoon bescheiden op zevenhonderd jaar. Dat vind ik indrukwekkend genoeg voor een reusachtige boom in de kale woestenij.

Sneeuw in de Sahara

Na anderhalf uur struinen door de duinen was het tijd voor een korte pauze. Bij Restaurant Giersbergen werden we getrakteerd op een plaatselijke lekkernij waarvan het glazuur spontaan van mijn tanden sprong. Die Brabantse Broeder (lees: een soort krentenbol met suikersiroop) bevatte in elk geval genoeg energie om de wandeltocht voort te zetten, godsklere wat zoet! Net als mijn eerste keer in de Looonse en Drunense Duinen sloeg tijdens het tweede deel van de expeditie het weer compleet om. De hele terugtocht moesten we een gigantische sneeuwbui trotseren, waardoor het landschap een witte gloed kreeg en het net écht leek alsof we op een verre reis waren, maar dan niet in de Sahara. Eigenlijk ben ik hierdoor alleen maar nieuwsgieriger geworden naar dit ruige gebied tijdens een hittegolf, maar volgens de boswachter kan het dan bijna vijftig graden worden en dat is wellicht ietsjepietsje teveel van het goede (zelfs voor een zonaanbidder als ik). Ik keer in elk geval zeker nog eens terug naar onze eigen inimini Sahara, maar eerst ga ik weer een ander Nationaal Park ontdekken. Lees er alles over in mijn volgende blog!