Op stilteretraite bij de Zoom Kalmthoutse-Heide

Op reis in eigen land

Inmiddels zal het de meeste lezers wel duidelijk zijn dat het mijn doel is om mensen te inspireren op reis te gaan in eigen land. Verre reizen worden al gauw interessant en fascinerend gevonden, maar niet iedereen kan die betalen of er de benodigde tijd voor vrijmaken. Bovendien valt er in ons eigen land ook genoeg moois te ontdekken. Als Zeeuws meisje ben ik uiteraard regelmatig te vinden aan de schitterende kust van de zonnigste provincie van Nederland, maar eigenaardig genoeg heb ik in tweeëndertig jaar tijd nog nooit de moeite genomen om het Nationaal Park te bezoeken dat hier om de hoek ligt. Bizar eigenlijk dat ik aan de andere kant van de wereld alle natuurparken allang heb gezien, maar dat ik te beroerd ben geweest om de natuur dichtbij huis nader te inspecteren. Hoogste tijd dus om alle Nationale Parken van ons eigen land in te duiken! In deze blog lees je alles over Nationaal Park De Zoom-Kalmthoutse Heide.

De Zoom-Kalmthoutse Heide

Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide (vaak in zijn geheel De Kalmthoutse Heide genoemd) is een natuurpark op de grens van de Nederlandse provincie Noord-Brabant en de Belgische provincie Antwerpen. Het grensoverschrijdende park heeft een totale oppervlakte van ongeveer zevenendertig vierkante kilometer en heeft zijn huidige vorm te danken aan het einde van de laatste ijstijd, zo’n tienduizend jaar geleden. Toen bliezen gure westenwinden vanuit de noordpool grote hoeveelheden zand naar ons land, waardoor duinen werden gevormd die in de loop van de tijd naar het oosten zijn gewandeld. Amai, wandelende duinen, hoe cool is dat? Weer eens wat anders dan een wandelende tak. En ja, ik ga er meteen Vlaams van praten. Dat krijg je als je vaak verhuist en veel reist, dan pas je je razendsnel aan je omgeving aan en neem je accenten al snel over. Niet dat ik die dan meteen feilloos beheers, maar zet mij tussen de Belgen en ik ga het vanzelf napraten. PATATTEKES!

Gevarieerd landschap

Het grenspark is tegenwoordig een afwisselend gebied met bos, heide, stuifduinen en een groot aantal vennen. In het Vlaamse deel van het park is meer heide en stuifzand bewaard gebleven dan in het Nederlandse deel, omdat daar vanaf het eind van de negentiende eeuw veel naaldbomen zijn geplant. Tegenwoordig wordt een deel van dat bos weer gekapt om de open terreinen aan beide zijden van de grens beter met elkaar te verbinden, maar zolang dat nog niet gebeurd is raad ik aan om vooral de Vlaamse kant van het park te bekijken (als je tenminste net als ik van variatie houdt). Ben je tóch nog een beetje op reis in het buitenland! De meeste vennen in het park zijn ontstaan doordat op sommige plaatsen het zand werd weggestoven tot aan het grondwater, maar er zijn ook vennen die hun oorsprong vinden in het afgraven van veen of zandwinning. Hoe ze ook zijn ontstaan maakt eigenlijk niet uit, wat telt is dat ze prachtig zijn om naar te koekeloeren en dat ze van groot belang zijn voor de amfibieën die in het park leven, zoals kikkers en padden.

Wandeldrang

Omdat ik reuze nieuwsgierig was geworden naar dit afwisselende Nationaal Park, besloot ik Tweede Kerstdag eens nuttig te besteden door een fikse wandeling te maken. Kon ik meteen alle overtollige calorieën van het heerlijke kerstdiner verbranden (en met familie in Zeeland was ik toch al mooi in de buurt). Samen met een vriend reed ik naar de Belgische ingang van het natuurgebied. We parkeerden de auto bij Natuureducatief Centrum De Vroente, waar veel gemarkeerde wandeltochten beginnen. Wij vonden het super handig om een paar wandelingen met elkaar te verbinden en zo een leuke dagtocht uit te stippelen. De routes zijn namelijk bewegwijzerd met een pictogram (een symbooltje dat voor zichzelf spreekt) in een bepaalde kleur zodat je gemakkelijk de weg kunt volgen zonder kaart. Wij volgden achtereenvolgens: schaap, hagedis, terug naar schaap en tenslotte duin. En als er één schaap over de dam is...

Lucky bastards

In totaal zijn er twintig Nationale Parken in Nederland en inmiddels heb ik er al achttien bezocht, maar dit Grenspark is de absolute winnaar als het gaat om hoe goed de routes zijn aangeduid. Daar kunnen andere parken nog een puntje aan zuigen. Hoe vaak ik verdwaald ben door ontbrekende routepalen of slechte bewegwijzering is niet meer op één hand te tellen. En ik zweer het: ik ben een kei in navigeren. Zó goed zelfs, dat het mij eens de benoeming tot Kapitein Paal heeft opgeleverd toen ik met mijn kaart-kijk-skills de route terugvond ondanks een ontbrekend routepaaltje. Maar goed, van verdwalen was op Tweede Kerstdag geen sprake. Met gemak liepen we vijftien kilometer, easypeasy lemonsqueezy. Wandelroute schaap voerde ons langs heidevelden, bossen, vennen en duinen. Met wandelroute hagedis kwamen we door een dichtbegroeid groen bos met allemaal grachten en tenslotte loodste wandelroute duin ons weer door uitgestrekte heidevlaktes, natte heidevelden en (ja, je verwacht het niet met zo’n naam:) duinen. Niet alleen hadden we geluk met de route, ook hadden we mazzel met het weer: ruim tien graden met een stralend zonnetje! Dankzij dat felle zonlicht kwamen de groene bossen, goudkleurige graslanden, uitgestrekte heidevelden en talloze vennetjes nóg beter tot hun recht. Alsof het park in brand stond!

Enjoy the silence

Eén van de redenen waarom ik het zo fijn vind om een dagje te wandelen in de natuur, is omdat ik daar eindelijk een beetje kan bijkomen van mijn normaal gesproken zo drukke levensstijl. Momenten van onthaasting zijn zeldzaam tegenwoordig en daarom des te belangrijker voor je gezondheid. Stilte, rust en ruimte hebben een hele positieve invloed op je levenskwaliteit. Er zijn talloze onderzoeken gedaan naar de invloed van lawaai op je gemoedstoestand en daaruit blijkt dat je zelfs korter leeft wanneer je bijvoorbeeld aan een snelweg woont. Écht stille gebieden komen in ons land helaas nog maar weinig voor. Zo werd mijn wandeltochtje door Nationaal Park de Hoge Veluwe laatst ernstig verstoord door het constante verkeer dat ernaast over de snelweg raasde. Naast het dichte wegennet in ons land wordt ook het luchtvaartverkeer steeds intensiever en is er op bepaalde plekken een hoge graad van industrialisatie. Help, geluidsstress! Gelukkig kan je de stilte nog wel ervaren, als je tenminste weet waar je moet zijn! De Kalmthoutse Heide is in elk geval the place to be voor de stiltezoekers. Er wordt zelfs elk jaar een stilteweekend georganiseerd.

Stilteretraite 

Nou kennen de meeste mensen mij als iemand die haar klep niet kan houden en het liefst de hele dag door met Jan en Alleman praat over van alles en nog wat, maar juist daarom leek het mij wel een goed idee om een keertje aan zo’n stiltedag mee te doen. In het laatste weekend van oktober werd de tijd weer even stilgezet om te onthaasten, te bezinnen, te genieten van de natuur en van de stilte op de Kalmthoutse Heide. Er werd van alles georganiseerd in het Nationaal Park: van dauw-, stilte- en belevingswandeltochten tot aan yoga- en meditatieoefeningen. Met een sportvriendinnetje ga ik regelmatig naar allerlei soorten yoga om de getrainde spieren een beetje op te rekken. Wij willen altijd alles geprobeerd hebben dus toen we hoorden van de stiltedag hebben we er niet echt over nagedacht en ons enthousiast aangemeld.

Bezint eer ge begint?

Tien uur lang moesten we onze klep houden tijdens allerlei yoga-, wandel- en meditatie oefeningen en ik moet zeggen dat het me best goed af ging om eens een hele dag niet te praten. Maar tegen de tijd dat het zes uur ‘s avonds was en we een mandala moesten kleuren dacht ik echt: 'rot toch op met je kut kleurplaat' en kreeg ik het zwaar op mijn heupen van al die rust. Eén minuut nadat het afgelopen was zijn we met gierende banden het erf af gescheurd: keiharde hardcore opgezet, sigaret in de mond als tegenhanger voor alle detox thee en nonstop gepraat tot we terug in Leiden waren. Hèhè, dat lucht op. Volgende keer gewoon weer een obstacle run. Maar eerst is het tijd om nóg een Nationaal Park te ontdekken. Nummer 19 alweer. Op naar de Drentse Aa! Aaahhh dat wordt vast weer geweldig. Je leest er alles over in mijn volgende blog!