Wiens idee was het ook alweer om naar of all places Kosovo te gaan? Na een aantal weerbarstige ervaringen in de hoofdstad Pristinë bevindt het peil van onze verwachtingen zich op een dieptepunt. Het hoofdplein van de stad is oneigenlijk fraai overeind gesubsidieerd maar houdt ternauwernood het steenharde leven van de straat buiten beeld. We zetten onze tocht voort naar het noorden: Pejë, de Rugovallei. Reizen in Kosovo. Niet voor iedereen.
Een ernstige stilte daalt op ons neer als we vanuit de bus het ene na het andere oorlogsmonument zien passeren. Windscheve huizen en steengroeves. In twee uur reizen we naar Pejë, met 170.000 inwoners de derde stad van Kosovo.
Kaasmarkt
In Pejë lopen we gedurende een uur volstrekt verloren rond. Mensen bekijken ons met vriendelijke nieuwschierigheid, en soms met hun telefoons. We struinen een klein, ommuurd pleintje op waar bloemgerokte, vierkante vrouwen achter witte emmers karnemelkkaas zitten.
Kinderen lachen naar ons. Zo nu en dan lezen we op een gezicht de vraag wat wij hier te zoeken hebben. Een vraag die we onszelf tijdens ons verblijf in Kosovo al vaak hebben gesteld. Vandaag zijn we echter op weg naar de Rugova-vallei, omdat het boekje ons dat voorschrijft. Over de gebouwen heen zien we de bergen. Om ons heen zien we kraampjes met bedwelmende groente en spullen.
Het fonkelnieuwe toeristenbureau aan de voet van de te nemen M9 wordt bemandt door een lange snaak met een pubersnor en drie uitgezakte heren die aan een plastieken campingtafel koffie drinken. Na een uiterst omslachtige verhandeling over het busschema van de dag (geen bussen vandaag) slenteren we naar buiten. Zonder gesubsidieerde plastic souvenirs, ook.
Straat
We lopen in een onbepaalde straat ergens buiten het centrum van Pejë, Kosovo. Kruimige huizen links en rechts, ronkend verkeer, een tankstation. Het leven van alledag in Kosovo krijgt nauwelijks vat op ons; andersom weinig minder. Gedurende een sleeptocht van om en nabij veertig minuten is het ons niet gelukt om een taxi te laten stoppen. Uiteindelijk houdt een grijsbesnorde man zijn Volkswagen stil. Hij haalt voor vijf euro gas en we zijn op weg.
Waas
De vallei van Rugova is één van de diepste van Europa en trekt vijfentwintig kilometer lang en één kilometer diep de bergen in. Terwijl de taxichauffeur in verbrokkeld Duits en Engels zijn beklag doet over corruptie, politiek en werkloosheid slingert de auto zich ronkend de kloof in. Schaduwen en zon, ruwe bergmuren, scheef uitgehakte tunnels en een slanke waterval. Achter elke tunnel, achter elke bocht een ander uitzicht. Een rotsformatie in de vorm van een gezicht. Al snel worden we slaperig - De rest van de tocht zich als een waas waarvan het begin en eind moeilijk te herkennen is.
